ΛΙΠΗ

Εισαγωγή

Το λίπος είναι ένα θρεπτικό συστατικό που παρέχει ενέργεια και βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι λίπους, όπως τα φυτικά, τα ζωικά και τα συνθετικά λίπη. Το λίπος έχει διπλάσιες θερμίδες από τις πρωτεΐνες ή τους υδατάνθρακες, αλλά είναι επίσης ζωτικής σημασίας για τον οργανισμό. Το λίπος είναι φορέας γεύσεων και αρωμάτων, γι' αυτό και τα λιπαρά τρόφιμα έχουν απλά καλή γεύση. Επιπλέον, το σώμα μπορεί να απορροφήσει τις λιποδιαλυτές βιταμίνες Α, D, Ε και Κ μόνο με τη βοήθεια του λίπους και χρειάζεται για τη λειτουργία του τα λεγόμενα απαραίτητα λιπαρά οξέα, τα οποία πρέπει να προσλαμβάνει με την τροφή, επειδή δεν μπορεί να τα παράγει μόνο του.

Ενώ πριν από λίγες δεκαετίες τα λίπη θεωρούνταν ακόμη ένοχα για την παχυσαρκία και πολλές ασθένειες, σήμερα γνωρίζουμε ότι είναι ζωτικής σημασίας για τον ανθρώπινο οργανισμό. Ωστόσο, το θέμα δεν είναι μόνο το πόσα λίπη καταναλώνετε, αλλά και το είδος τους.

Μόλις πριν από μερικές δεκαετίες, τα λίπη γενικά κατηγορούνταν για πολλές ασθένειες που σχετίζονταν με την ευημερία. Εν τω μεταξύ, γνωρίζουμε ότι τα λίπη μπορούν πράγματι να είναι υγιεινά. Διότι τα λίπη ανήκουν στα βασικά θρεπτικά συστατικά και διατηρούν σε λειτουργία πολλές λειτουργίες του οργανισμού. Ανθυγιεινά γίνονται μόνο όταν το παρακάνετε και καταναλώνετε πάρα πολλά λιπαρά ή όταν βοηθάτε τον εαυτό σας με "ανθυγιεινά" λιπαρά.

Τα λίπη δεν παρέχουν μόνο ενέργεια στον οργανισμό μας, αλλά αποτελούν επίσης συστατικό των δομών του σώματος (για παράδειγμα των κυτταρικών μεμβρανών). Υποστηρίζουν τη διατήρηση της θερμότητας του σώματος και προωθούν επίσης την απορρόφηση σημαντικών βιταμινών, καθώς ορισμένες από αυτές είναι λιποδιαλυτές.

Τα πιο γνωστά λίπη είναι τα ακόρεστα και τα κορεσμένα λιπαρά οξέα. Επιπλέον, υπάρχουν και άλλα, όπως τα ελεύθερα λιπαρά οξέα. Αυστηρά μιλώντας, τα λιπαρά οξέα είναι οργανικά οξέα που αποτελούνται από αλυσίδες υδρογονανθράκων διαφορετικού μήκους. Τα λιπαρά οξέα μπορούν να διακριθούν μεταξύ άλλων από τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

1. μήκος αλυσίδας (λιπαρά οξέα μικρής ή μεγάλης αλυσίδας)
2. βαθμός κορεσμού (κορεσμένα ή ακόρεστα λιπαρά οξέα).
3. θέση στην αλυσίδα άνθρακα όπου είναι ακόρεστα.

Όσον αφορά τη διατροφή, η αναλογία με την οποία καταναλώνουμε τα λίπη παίζει σημαντικό ρόλο. Ιδανικά, η αναλογία ακόρεστων προς κορεσμένα λιπαρά οξέα πρέπει να είναι σε αναλογία 2:1. Επιπλέον, τα λίπη δεν πρέπει ποτέ να καλύπτουν περισσότερο από το 30 % των ημερήσιων ενεργειακών μας αναγκών.

ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ

Εισαγωγή

Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα διακρίνονται σε μονοακόρεστα και πολυακόρεστα οξέα. Τα ωμέγα-3 και ωμέγα-6 λιπαρά οξέα ανήκουν στα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα.

Κατά κανόνα, τα ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν θετική επίδραση στην υγεία. Τα περισσότερα ακόρεστα λιπαρά οξέα - όπως το ελαϊκό οξύ - μπορούν να παραχθούν από το ίδιο το σώμα μας. Το ελαϊκό οξύ βρίσκεται κυρίως στο ελαιόλαδο. Έχει αποδειχθεί ότι έχει θετική επίδραση στην αρτηριακή πίεση, στα επίπεδα χοληστερόλης και στη λειτουργία του εγκεφάλου. Άλλα πρέπει να προσλαμβάνονται μέσως της τροφής.

Υπάρχουν πολλά τρόφιμα που περιέχουν πολυακόρεστα λιπαρά οξέα. Μερικά παραδείγματα τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα είναι τα εξής:

1. Αβοκάντο
2. Ξηροί καρποί και σπόροι, όπως αμύγδαλα, καρύδια, φιστίκια, σπόροι chia και λιναρόσπορος.
3. Ψάρια όπως ο σολομός, το σκουμπρί και ο τόνος
4. Φυτικά έλαια όπως το ελαιόλαδο, το κραμβέλαιο και το ηλιέλαιο.
5. Τόφου και προϊόντα σόγιας.

Τα ωμέγα λιπαρά οξέα είναι μια υποομάδα των ωμέγα-n λιπαρών οξέων, τα οποία ανήκουν στις ακόρεστες ενώσεις. Η ονομασία προέρχεται από την παλιά ονοματολογία των λιπαρών οξέων. Πριν αναγνωριστούν ως τέτοια, ονομάζονταν συνήθως βιταμίνη F. Τα ωμέγα-n λιπαρά οξέα είναι ακόρεστα λιπαρά οξέα, όπου το n ως ψηφίο υποδηλώνει τη θέση του πρώτου διπλού δεσμού του λιπαρού οξέος.

Υπάρχουν διάφοροι τύποι ωμέγα λιπαρών οξέων, αλλά τα πιο γνωστά είναι τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα. Τα ωμέγα-3 λιπαρά οξέα βρίσκονται στα φύκια, τα ψάρια και τα φυτά. Τα ωμέγα-6 λιπαρά οξέα βρίσκονται σε πολλά φυτικά έλαια, ιδίως στο ηλιέλαιο, το καλαμποκέλαιο και το σογιέλαιο.

Επιδράσεις των ακόρεστων λιπαρών οξέων στο σώμα

• •     Τα ακόρεστα λιπαρά οξέα έχουν διάφορες επιδράσεις στον οργανισμό, όπως:
  •     Οι κυτταρικές μεμβράνες διατηρούνται εύκαμπτες και διαπερατές
  •     Σημαντική για τον εγκέφαλο (πηγή ενέργειας) και το σχηματισμό ορμονών.
  •     Έχουν αντιφλεγμονώδη δράση και υποστηρίζουν την κυτταρική διαίρεση
  •     Μείωση της "κακής" LDL χοληστερόλης και αύξηση της "καλής" HDL χοληστερόλης
  •     Προστατεύουν από καρδιακές παθήσεις, εγκεφαλικά επεισόδια και παχυσαρκία.